Bruocsella, vandaag Brussel?

Bruocsella, de nederzetting bij het moeras, is de oorspronkelijke naam van de stad die we vandaag kennen als Brussel, en die we soms ook nog wel eens Broekzele noemen.
Dat oorspronkelijke sompige moeras is vandaag vervangen door een figuurlijk moeras van niet geïntegreerde migranten die minstens 104 verschillende talen spreken en een politiek moeras van politici en partijen die er niet meer in slagen de stad behoorlijk te besturen via onderling overleg.
Het is een warboel van extremisme en activisme waar iedere vorm van verantwoordelijkheid ontbreekt en die daardoor het domein bij uitstek is geworden voor allerhande vormen van criminaliteit, waaronder zeker de drughandel.

Hoe is het zover kunnen komen en wat kunnen we eraan doen, zijn vragen die velen zich stellen, zeker omdat Brussel naast alle negatieve uitspattingen zowel de hoofdstad is van Vlaanderen, als van België als van de Europese Unie.
Een goed vertrekpunt dus voor een nieuwsbrief.

Een heel klein stukje geschiedenis

Recent las ik “Stoute schoenen” van Bart Van Loo, en dus ben ik zo vrij wat informatie uit zijn fantastisch boek te gebruiken voor dit kort artikel.

In 1003 werd Lambert met de Baard de eerste graaf van Leuven. Uit zijn nageslacht ontstonden de graven van Brabant na de samenvoeging van de graafschappen Leuven en Brussel. Nog later werd dat graafschap een hertogdom met nog steeds Leuven als residentie van de hertog.
Als gevolg van een ruzie vertrokken de hertogen uit Leuven en werd vanaf 1267 Brussel de stad van waaruit Jan I, de gekende hertog uit de liedjes, zijn hertogdom bestuurde.

Onder de Bourgondische hertogen werd het hertogdom Brabant verbonden met het graafschap Vlaanderen en werd het paleis van de Koudenberg een belangrijke residentie van deze hertogen. Filips de Stoute stierf hier in 1404 en zijn kleinzoon Filips de Goede renoveerde het paleis en bouwde er de magnifieke Aula Magna, die we kennen van schilderijen en uit documenten want het werd ondermeer ook een belangrijke verblijfplaats van Karel V.
Vandaag kunnen we nog steeds stukjes van dat paleis bewonderen onder het Koningsplein, een aanrader voor wie dit nog nooit heeft bezocht.

Brussel blijft de hoofdplaats van het hertogdom Brabant dat onder de Bourgondiërs zal groeien tot ongeveer wat we vandaag kennen als Henegouwen, Brabant, Antwerpen en Noord-Brabant (NL).

We maken nu een grote sprong naar 1830 waarbij Brussel, nog steeds een Vlaamse stad, de hoofdstad wordt van de nieuwe natie België. Aangezien België ontstaat als een Franstalige natie komen er massaal Waalse ambtenaren naar de stad en wordt de verfransing ingezet. Door de taalwetten (1873-1878-1883) wordt de verfransing van de Vlaamse provincies afgeremd maar niet in Brussel dat verder verfranst, een actie die tot vandaag verder gaat.

Koehandel die staatshervormingen worden

In 1970 worden in een eerste staatshervorming drie cultuurgemeenschappen erkent, de Nederlandstalige, Franstalige en Duitstalige. Ook wordt de basis gelegd voor drie gewesten, waaronder een Brussels.
In 1980 wordt aan het Vlaamse en Waalse Gewest vorm gegeven, maar nog niet aan Brussel. Dat gebeurt pas bij de derde staatshervorming in 1988-89.
De vierde staatshervorming in 1993 hervormt finaal het unitaire België tot een federale staat met naast de drie cultuurgemeenschappen drie gewesten waaronder het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG). In 2001 volgt er een vijfde staatshervorming die ondermeer de werking van de Brusselse instellingen wijzigt, net zoals de zesde staatshervorming van 2011 die het BHV (Brussel-Halle-Vlilvoorde) probleem gedeeltelijk oplost, naast een aantal bevoegdheidsverschuivingen voor alle deelstaten.

Deze staatshervormingen scheppen een complex land waarbij drie cultuurgemeenschappen ontstaan die niet samenvallen met de drie gewesten. Bovendien zijn de bevoegdheden enorm versnipperd en zijn er op eis van de Franstaligen een resem grendels ontwikkeld die hun minderheid moet beschermen maar die in de praktijk vaak iedere vorm van democratische besluitvorming fnuiken.

Vooral Brussel is een kluwen. Om de Nederlandstalige minderheid in Brussel te beschermen garandeert het systeem een minimale aanwezigheid van Vlamingen in het lokale parlement en de regering. De hoofdstad van België en van Vlaanderen heeft daardoor in haar bestuur een meerderheid van Franstaligen. Waarom? De federale regering is paritair samengesteld alhoewel de Vlamingen in België een absolute meerderheid vertegenwoordigen. Waarom kan de hoofdstad van het land en van Vlaanderen dan niet paritair bestuurd worden?

We zien dus nog steeds, haast tweehonderd jaar na het ontstaan van België, verwoede pogingen om de Vlaamse meerderheid in dit land te kortwieken. Deze situatie wordt nog onrechtvaardiger omdat inmiddels vooral de Vlamingen de federale kas spijzen, veel meer dan de verhouding tussen het aantal Vlamingen en Franstaligen.
Sedert de laatste verkiezingen in juni 2024 is Brussel kompleet geblokkeerd. De rechtsregels zijn zeer duidelijk over de samenstelling van het Brusselse parlement en regering. Iedere taalgemeenschap kiest een meerderheid, en beide meerderheden moeten samen besturen. Daarbij heeft de ene gemeenschap geen vetorecht over de andere en dat is nochtans wat de Franstalige PS doet, door te weigeren om te besturen met de N-VA.

Deze situatie is ongezien maar misschien is dit ook een kans om de Brusselse draak te hervormen tot een werkbaar geheel, in het belang van niet alleen de Brusselaars maar van alle inwoners, lees belastingbetalers in dit land

Een tijdelijke oplossing die mits een nieuwe staatshervorming Brussel herwaardeert

De financiële situatie van Brussel is even dramatisch als de veiligheidssituatie. De drugsmaffia is baas in vele wijken en de kas is leeg tot onder de bodem, want BHG kijkt aan tegen een onbetaalbare schuld.
De nieuwe federale regering heeft inmiddels  reeds een goede beslissing genomen door eindelijk de zes politiezones te hervormen tot één zone onder centrale leiding.

Aangezien de Brusselse politici er niet in slagen een regering te vormen en te besturen, iets wat levensnoodzakelijk is wegens de belabberde financiën, kan de federale regering best Brussel onder curatele plaatsen en zelf een aantal beslissingen nemen en uitvoeren, een actie die we gerust een sociale reddingsoperatie kunnen noemen.
Deze operatie slaat in de eerste plaats op de vlakken van veiligheid en financieel beheer. Als men dit goed aanpakt zal men bij de inwoners op veel goodwill kunnen rekenen die merken dat zaken waarin hun eigen Brusselse politici continu falen, eindelijk worden aangepakt. 

Een werkgroep kan dan een nieuwe staatshervorming voorbereiden waarbij Brussel haar statuut als deelstaat verliest maar als hoofdstad van België voor wat betreft de deelstaatbevoegdheden bestuurd wordt door de federale regering onder controle van de Kamer. Men kan in dat geval een bijkomende federale minster aanstellen, specifiek bevoegd voor Brussel. De stad behoort dan ook niet langer tot het Gewest Vlaanderen, maar krijgt een bijzonder statuut als hoofdstad van het land, een beetje zoals Washington DC.
Deze hervorming is kompleet logisch. Brussel is de hoofdstad van België en wordt inzake deelstaatbevoegdheden federaal bestuurd in het belang van alle Belgen, ongeacht de taalgemeenschap waartoe ze behoren.

Dit betekent dan wel dat Brussel niet langer kan functioneren als hoofdstad van Vlaanderen. Misschien moeten we terug kijken naar de geschiedenis en met ons Vlaams parlement en regering uitwijken naar Leuven, ooit de hoofdstad van het hertogdom Brabant.
Keren wij ons dan als Vlaanderen af van Brussel? Neen dat hoeft niet zo te zijn. Er bestaat al een Fédération Wallonie-Bruxelles, wat belet ons om ook een Federatie Vlaanderen-Brussel op te richten en daarmee de banden met onze nationale hoofdstad te verstevigen?

Een vorm van confederalisme dat in feite een stevig federalisme is 

Brussel hervormen tot een echte hoofdstad van een federaal land is een eerste stap in een nieuwe noodzakelijke staatshervorming, die het kluwen van zes slechte staatshervormingen moet herkneden tot een werkbaar en bestuurbaar geheel.
Het nieuwe Brusselse statuut zou het eveneens overbodig maken om de bevoegdheden nog op te splitsen tussen gemeenschap en gewest.
In Vlaanderen hebben we al dertig jaar beide verenigd in één regering en één parlement waarbij iedere politicus twee petten heeft maar in Wallonië bestaan er nog steeds twee structuren wat enkel de kosten verhoogt.

Onze partij promoot sedert 2014 het idee van een confederale staatshervorming. Dat is op zich een mooi project dat echter geen kans maakt om ooit een tweederde meerderheid te halen want zelfs de naam stuit al op enorm veel weerstand.
Mits de hier voorgestelde hervorming van Brussel kunnen we echter wel de gordiaanse staatsknoop doorhakken en een federaal België realiseren waarin de voornaamste elementen van ons confederalisme terug te vinden zijn.

Naast de hoofdstad Brussel met haar bijzonder statuut zoals hierboven uiteengezet, beperken we ons tot twee gewesten, Vlaanderen en Wallonië. Beide hebben bevoegdheden zowel inzake persoonsgebonden materie als andere, wat vandaag ondergebracht is in gemeenschaps- en gewestbevoegdheden. Deze bevoegdheden zijn homogeen en worden vastgelegd via artikel 35 van de grondwet, dat meteen ook de federale bevoegdheden vastlegt.
Voor de Duitstaligen in de Oostkantons hoeven we geen aparte regering en parlement meer te hebben met gemeenschapsbevoegdheden maar kan deze culturele materie geregeld worden via een taaldecreet van het Waalse Gewest. Nog beter zou zijn om dit te regelen via een artikel in de grondwet waarbij eveneens bepaald wordt dat het Waalse Gewest moet voorzien in een (Duitstalige) minister bevoegd voor de Oostkantons.

In deze structuur is het natuurlijk noodzakelijk dat beide gewesten financiële verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen beleid. Dat kan door de huidige regeling om te draaien, waarbij de twee gewesten zelf de belastingen innen met uitzondering van de BTW en een dotatie overdragen naar het federaal niveau dat zelf nog enkel belastingen int in Brussel en instaat voor de BTW ontvangsten. Het is evident in deze benadering dat de BTW wetgeving federale materie blijft.
De overgedragen dotatie staat in voor de uitgaven die eigen zijn aan het federale niveau en dat omvat ook de kosten voor Brussel als nationale hoofdstad.

Telkens iemand een idee had om België verder te hervormen of zelfs te splitsen was Brussel een probleem dat moeilijk oplosbaar was. Indien we vandaag gebruik maken van de bestuurlijke blokkering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, kunnen we tot een hervorming komen die niet alleen Brussel opnieuw bestuurbaar maakt, maar die de ganse koehandel van zes slechte staatshervormingen in een werkbare structuur giet. Indien het federale bestuur in deze oplossing vervolgens komaf maakt met de negentien baronieën en één stad maakt met maximum tien districten, zoals in Antwerpen, ligt de weg open om van Brussel een hoofdstad te maken, die naam waardig. Er zullen nog heel wat uitdagingen zijn, waaronder een degelijke integratie van de migrantengemeenschappen, de bestrijding van de drugscriminaliteit en een aanvaardbare tweetaligheid van de overheids- en gezondheidsinstellingen, maar als de structuur goed is, kan daar efficiënt aan gewerkt worden.

Brussel, ooit Bruocsella, zou de nederzetting kunnen zijn die het moeras letterlijk en figuurlijk overwint om uit te groeien tot een volwaardige Belgische en Europese hoofdstad waar Vlamingen en Franstaligen zich thuis voelen.  

Dit is een persoonlijke opinie van de schrijver en is geen officieel N-VA partijstandpunt.