Waaraan spendeerde de gemeente uw belastingsgeld in 2020?

Jaarlijks dient de gemeente vóór 30 juni de jaarrekening of afrekening van het gevoerde beleid tijdens de afgelopen jaar, ter goedkeuring voor te leggen aan de gemeenteraad.  Het gaat eigenlijk om 4 jaarrekeningen, nl. van het OCMW, van de Zorgband Leie en Schelde, van het autonoom gemeentebedrijf (AGB) en van de gemeente zelf.  Bij al deze jaarrekeningen is de gemeente de geldschieter.  Aangezien de N-VA Merelbeke geen deel uitmaakt van de bestuursmeerderheid heeft zij zich bij de goedkeuring van deze jaarrekeningen onthouden.

Raadslid Guido Mortier (N-VA) vertolkde op de gemeenteraad van 22 juni 2021 de visie van de N-VA.

JAARREKENING 2020 GEDEELTE OCMW      

De jaarrekening 2020 van het OCMW is niet meer te vergelijken met de vorige OCMW-jaarrekeningen omwille van de inkanteling van het OCMW vanaf 1.1.2019, maar vooral door het van start gaan van de welzijnsvereniging Zorgband Leie en Schelde, samen met de gemeenten Nazareth, Laarne en Destelbergen, die de zorgcomponent van het OCMW heeft overgenomen vanaf 1.1.2020.

De meest opvallende verschillen met de vorige jaarrekeningen is het wegvallen van de gemeentelijke werkingstoelage aan het OCMW voor de zorgdiensten t.b.v. 3,7 mio euro en de overname door de Zorgband Leie en Schelde van meer dan 6 mio euro personeelsuitgaven van het verzorgend personeel.

De vraag stelt zich of het OCMW als zelfstandig rechtspersoon nog een lang leven beschoren is en niet volledig juridisch zal opgeslorpt worden door de gemeente.

JAARREKENING 2020 ZORGBAND LEIE EN SCHELDE

Voor de welzijnsvereniging Zorgband Leie en Schelde was 2020 het eerste werkingsjaar.   Vergelijkingen met vorige jaarrekeningen is dus niet mogelijk.

Onmiddellijk valt op dat het resultaat van de deelgenoot OCMW Merelbeke als enigste positief is met een bedrag van 1,8 mio euro, terwijl de andere deelgenoten (Nazareth, Destelbergen en Laarne) een tekort blijven boeken, weliswaar minder dan geraamd in het meerjarenplan.

De forse winst van het OCMW Merelbeke wordt vooral verklaard door de bijzondere subsidiëring van het revalidatieziekenhuis Lemberge (SP-afdeling) en door een bijzondere COVID-subsidiëring van 1,5 mio euro die niet voorzien was in het meerjarenplan (582.839,72 euro extra personeelsinzet COVID19 en 912.736,74 euro VIA 3, 4 en 5).

Het kan niet ontkend worden dat de Zorgband Leie en Schelde schaalvoordelen oplevert, maar het is nog te vroeg om te concluderen dat de welzijnsvereniging Zorgband en Leie voor het OCMW Merelbeke – en bij uitbreiding de gemeente Merelbeke – geen financieel avontuur is.  

De lage bezettingsgraad van het WZC Berkenhof en het WZC Lemberge (59,6%) in 2020 is wellicht te verklaren door COVID19, maar dient duidelijk opgekrikt te worden. De financiering van de renovatie (of afbraak en nieuwbouw) van het rustoord Lemberge, dat dateert van 1985, zal een bijzondere financiële inspanning eisen van het OCMW en van de gemeente Merelbeke.

Ook de sfeer onder het personeel kan naar verluidt veel beter.   Na de Spaanse verpleegkundigen worden nu Indiase verpleegkundigen aangetrokken die nauwelijks of geen Nederlands met de bewoners en de patiënten kunnen praten.  Dit zijn toch pijnpunten waaraan moet geremedieerd worden.

JAARREKENING 2020 AGB MERELBEKE

Als COVID19 ergens toegeslagen heeft dan is het wel in het AGB Merelbeke.  Het Cultuurhuis kon in 2020 niet geopend worden.  Het zwembad was in 2020 grotendeels gesloten.  Er was in 2020 – bovenop de prijssubsidie van 342.800 euro – een eenmalige werkingssubsidie van 542.940 euro nodig om niet verlieslatend te zijn.  Het staat nu al vast dat er voor 2021 ook een coronasubsidie zal nodig zijn. 

De uitgevoerde en geplande investeringen in de sector cultuur, sport en vrije tijd zijn beleidsbeslissingen (lees: politieke beslissingen).

Zo bedraagt de investeringsuitgave voor het Cultuurhuis momenteel reeds 7,8 mio euro i.p.v. de oorspronkelijk geraamde 6 mio euro (+ 30%) en er is voor de verdere afwerking nog 1 mio euro voorzien, wat de uiteindelijke kostprijs zal brengen tot 8,8 mio euro (+ 47%).  Het sportpark Molenkouter wordt momenteel geraamd op 7,5 mio euro i.p.v. 5 mio euro (+ 50%) in de vorige legislatuur.  Dit zijn twee zwaar onderschatte grote investeringen.

Ook de uitgevoerde exploitatiestudie over het zwembad Ter Wallen (inmiddels meer dan 20 jaar oud) levert geen pasklare oplossing voor het jaarlijks exploitatieverlies van meer dan 300.000 euro.

JAARREKENING 2020 GEDEELTE MERELBEKE

In de jaarrekening 2020 van de gemeente Merelbeke zullen wij niets meer terugvinden van de zorgcomponent van het OCMW (± 8 mio euro exploitatieuitgaven) en de sector cultuur, sport en vrije tijd (± 1 mio euro exploitatieuitgaven) die respectievelijk terug te vinden zijn in de jaarrekeningen van de welzijnsvereniging Zorgband Leie en Schelde en het AGB Merelbeke.

Komt daar nog de werkingstoelagen bij aan de Politiezone Rhode en Schelde en aan de Hulpverleningszone Centrum (± 3,6 mio euro).  Jaarlijks beslissen anderen dan de gemeenteraad over de aanwending van  ± 12,6 mio euro exploitatieuitgaven op een omzet van de gemeente van ± 36 mio, d.w.z. ruim 1/3 van de financiële middelen van de gemeente.  Eigenlijk is dit een democratisch deficit.

COVID19 heeft blijkbaar niet zoveel invloed gehad op de gemeentelijke ontvangsten aan belastingen en retributies.  Voor 2021 en 2022 zou dit wel het geval kunnen zijn omdat de personenbelastingen geheven worden op het inkomen van de mensen het jaar voordien.

Voor de belastingen valt een minontvangst op van ± 560.000 euro door de afschaffing van de gezinsbelasting, doch anderzijds is de prijs van de huisvuilzakken fors gestegen met ± 140.000 euro.

Volgende prioritaire acties hebben reeds vertraging opgelopen:

- de aanleg van parallelle fietsverbindingen in Merelbeke-Centrum
- het promoten van kernwinkelgebieden zowel in het centrum als de deelgemeenten
- de dorpskernwaardering Bottelare
- de opmaak van het beleidsplan ruimte
- het ontwikkelen van een masterplan voor de zorgsite Flora.

In het financieel verslag stoor ik mij een beetje aan het gebruik van het woordje ‘beter’.  Nooit lees ik het woordje ‘slechter’.  Van een financieel directeur verwacht ik geen opinie, maar neutrale informatie.  Zo wordt gesteld dat het investeringsresultaat ‘beter’ is dan het eindbudget, maar er werd slechts 44,65% van het investeringsbudget gerealiseerd in 2020.  En men spreekt dan van een beter resultaat, terwijl dit het gevolg is van het niet of laattijdig uitvoeren van de geplande investeringen. Het is dan ook correcter om te spreken van ‘meer’ of ‘minder’ ofwel van ‘hoger’ of ‘lager’.

Tot slot iets over de totale schuldenlast van de gemeente Merelbeke.

Tussen 2012 en 2020 daalde de totale uitstaande schuld van de gemeente Merelbeke van 50 mio naar 40,5 mio, hetzij met 9,5 op 9 jaar, hetzij met ongeveer 1 mio per jaar gemiddeld.   Eigenlijk is dit te weinig.  Een totale schuld van 40,5 mio op een jaaromzet van 36 mio is nog steeds veel. De meeste Vlaamse gemeenten hebben een schuldgraad van 50% tot 70%.  In Merelbeke is dit nog steeds 112%, ondanks de vrij hoge belastinginkomsten.